سفالگری با دست یکی از لذت‌بخش‌ترین و آرامش‌بخش‌ترین احساسات، هنگامی است که خاک را با دست خود لمس و با آب ترکیب می‌کنید. شما می توانید با فرم دادن به گل و تبدیل آن به شی ای ارزشمند از اضطراب، افسردگی و دیگر ناهنجاری های روانی دور شده و آرامش را به خود هدیه دهید. سفالگری با دست و بدون چرخ می تواند در هر مکانی انجام شود و مستلزم فضای خاصی به عنوان کارگاه برای این حرفه هنری نیست. به همین علت سفالگری با دست نسبت به سفالگری با چرخ محبوبیت بیشتری دارد.
آنچه می خوانید:
انواع روش های سفالگری با دست
برای تهیه سفالینه با دست از پنج روش می توان استفاده کرد:
- انگشتی یا پینچ
- ورقه ای یا اسلب
- فتیله ای یا کویل
- گهواره ای
- محدب
روش انگشتی (پینچ)
یکی از ساده ترین روش‌های تبدیل گل به محصول سفالی و سفالگری با دست استفاده از فشار انگشتان است. در این روش توده گلی را در کف دستتان بگیرید و با انگشت شست دست دیگر در آن یک حفره ایجاد کنید سپس با فشار آوردن انگشت به گل، دیوار گل را بالا آورده و با حرکات آرام انگشتان روی گل میتوانید به آن فرم دلخواهتان را بدهید. با روش پینچ میتوانید سفالینه های کوچکی بسازید که اثر انگشتان شما بر روی اثر به جا می‌ماند.این محصول بسیار ابتدایی و در عین حال زیبا خواهد بود.
روش ورقه ای
برای ساخت محصولات سفالی که اشکال مربع، زاویه‌دار یا لبه‌های تیز دارند از روش ورقه ای استفاده می شود. با توجه به اندازه کار، یک ورقه می‌تواند به عنوان یک دیوار کامل استفاده شود یا تعدادی ورقه را می توانیم روی هم قرار دهیم که در این صورت محل اتصال ورقه‌ها باید بطور دقیق به هم بچسبند تا ضخامت و صافی سطح ورقه دچار مشکل و ناهمانگی نشود. در این روش گل را در بین دو چوب به صورت افقی قرار داده و می غلتانیم تا صاف شود. پهنای چوب ها معمولا بین 1 تا 1.5 اینچ است. گل را به صورت مستطیل شکل داده و چوب ها را به صورت عمودی در دو طرف گل قرار دهید، سطح گل باید کمی بالاتر از چوب باشد. سپس سطح گل را کمی صاف کرده و با سیم بر روی چوب‌ها بکشید تا ورقه‌های گلی ایجاد شود.برای ساخت ورقه های گلی می توان از وردنه کمک گرفت. همچنین می توان با ریختن گل مایع روی گچ ورقه گلی ساخت.
روش فیتیله ای یا کویل
یکی از سخت ترین روش‌های سفالگری با دست روش فیتیله ای است. قبل از اختراع چرخ سفالگری همه سفالینه‌های بزرگ و حجیم را به روش فیتیله‌ایی می ساختند .ایده اولیه چرخ سفالگری نیز از این روش گرفته شده است. در این تکنیک برای ساختن یک ظرف، کف آن ظرف را اول به روش ورقه‌ایی می‌سازند سپس دیواره کناری آن را با گذاردن فیتیله‌ها روی هم می‌سازند. هنگامی که دهانه ظرف به سمت بسته شدن می‌رود فیتیله را به سمت داخل و هر زمان که باز می‌شود به سمت بیرون قرار می‌دهند.
یکی از مهم ترین مراحل روش فیتیله ای مرحله درزگیری است که گل را به صورت فتیله‌ای در آورده و روی هم قرار می دهند و می چسبانند. هر فتیله با یک چاقو، شانه یا هر چیز شبیه به آن شیاردار می‌شود. فتیله‌های شیاردار را با دوغاب آب و گل خیس کرده و محکم به هم می چسبانند. شیاردار کردن باید عمیق صورت بگیرد تا فتیله‌های گلی بر اثر فرو رفتن این شیارها در هم، محکم به یکدیگر بچسبند.
سرانجام فتیله ها بر روی هم قرار گرفته و شکل مورد نظر ایجاد می شود. فتیله‌های گلی را تا زمانی که مرطوب هستند و حالت شکل‌پذیر دارند باید بر روی هم قرار دهند. برای اینکه گل به صورت یکنواخت خشک شود، تمام فتیله‌ها باید در یک درجه از رطوبت بر روی هم قرار بگیرند، حتی اگر مرطوب نگه داشتن آنها هفته ها طول بکشد، تا زمانی که ساخت قطعه تمام شود.
وزن و ضخامت دیوار گلی موجب می شوند تا گل بدون کج شدن و ترک برداشتن معمولا داخل کوره سفالگری گذاشته تا بپزد. فتیله‌هایی که به صورت یکنواخت و منظم ساخته شده باشند می‌توانند خطوط یکنواختی را ایجاد کنند، اما فتیله های نامنظم و غیر یکنواخت نیز می‌توانند در نوع خود زیبا و جالب باشند.یک فتیله، معمولا یک حلقه لوله شده به شکل دایره است که دو سر آن به هم چسبیده و درزگیری شده است.از این روش برای ساخت اشیاء گرد و بدون زاویه استفاده می شود. برای ساخت اشکال غیر گرد قطعه های فتیله ای را با ضربه زدن می کوبند.
روش گهواره ای
این روش یکی از شیوه‌های ابداعی سفالگری با دست است. یک تکه پارچه را با ناخن یا سنجاق به داخل جعبه های مقوایی یا چوبی قرار دهید عمق و پهنای آن باید به اندازه مناسب باشد داخل جعبه را با متریال پر کرده و با کمک قلاب، سازه را از داخل آن خارج کنید.
روش محدب یا عدسی
در این روش ورقه گلی را روی یک شیء مثل سنگ، گلدان، بادکنک یا هر چیز شبیه به آن قرار دهید تا قسمت داخلی ظرف شکل بگیرد. روش محدب برعکس روش گهواره ای برای کار کردن روی قسمت بیرونی اشیاء است. مانند پایه ظروف.
سفالگری با چرخ
چرخ سفالگری یکی از مهمترین اختراعات انسان است که حدود 3500 سال قبل میلاد در بین النهارین اختراع شد. برای ساخت سفالینه با چرخ توده گل را به قسمت میانی چرخ پرت کنید. دستتان را به صورت مداوم با آب خیس کرده و بر گل روی چرخ بکشید. گل را با قدرت دست به شکل گنبد در آورده و با کف دست گل را به سمت پایین فشار داده و آب و گل اضافه را خارج کنید. زمانیکه به انتهای ظرف رسیدید و گل از میان باز شد ، دیوار ها را نازک کنید و به دلخواه شکل دهید. سپس اجازه دهید خشک شود و آن را در کوره قرار دهید
|
روش های سفالگری |
|
روش سفالگری انگشتی (پینچ) |
|
روش سفالگری ورقه ای |
|
روش سفالگری فیتیله ای یا کویل |
|
روش سفالگری گهواره ای |
|
روش سفالگری محدب یا عدسی |
سخن پایانی
درگذشته های دور قبل از اختراع چرخ سفالگری، اولین ظروف سفالی تاریخ بدون چرخ ساخته میشد. در سفالگری با دست با استفاده از حداقل ابزار و وسایل سفالگری می توان آثار زیبا و ارزشمندی خلق کرد .در این مطلب تلاش کردیم شما را با تکنیک های سفالگری با دست آشنا کنیم . امیدوارم مطالب بالا برایتان مفید بوده باشد.
