هنر سفالگری در استان یزد یکی از قدیمی ترین و زیباترین هنر ها می باشد که تنوع بسیار بالایی دارد و مردمان این استان تا به الان برای حفظ فرهنگ و تمدن یزد بسیار کوشیده اند. پیدایش هنر سفالگری در طول تاریخ انسان تاثیر بسزایی داشت و یکی از با اهمیت ترین هنر های باستانی انسان که قدمت آن به طول اولین تمدن های باستانی می رسد، هنر سفالگری می باشد .
در واقع می توان اینطور بیان کرد استان یزد در زمینه ی سفال و سفالگری از تاثیرگذارترین و کهن ترین استان کشور محسوب می شود که قدمتی بیشتر از شش هزار سال دارد و به دلیل داشتن اهمیت اقتصادی بالا یکی از صنعت های هنری و ذوقی یزدیهاست. مردمان قدیمی استان یزد به آثار سفالی شهر یزد ( کواره) می گویند که با استفاده از خاک رس ساخته می شود.
سفالگری در این استان از هنر های اجدادی ساکنین یزد به حساب می آید که از قدیم تا به الان دربین خانواده ها حفظ گردیده و از یک شغل و صنعت فراتر رفته و با مردم محلی این استان پیوند عمیقی دارد . در این مقاله سعی داریم هنر سفالگری در یزد را از بخش های مختلف مورد بررسی قرار دهیم تا پایان این مقاله با ما همراه باشید.
آنچه می خوانید:
سفالگری در شهرستان میبد یزد
مهم ترین شهر یزد در زمینه ی سفالگری شهرستان میبد می باشد . در این شهرستان سفالگری به دلیل فراوان بودن خاک مستعد و مواد خام از گذشته مورد استقبال قرار می گرفته است و بیشتر از هزار سال قدمت داشته اما هم اکنون این صنعت رونق گذشته ی خود را از دست داده ولی هنوز هم کارایی زیادی در کشورخواهد داشت .
متنوع بودن هنر سفالگری در استان یزد
طرح های معروف سفالگری در یزد را می توان به نقش های اصیل ماهی ، خورشید خانم و مرغک که هرکدام فلسفه های منحصر به فردی را در خود پنهان کرده اند را نام برد . در ادامه این مقاله به توضیح این طرح های سفالگری برای کاربران گرامی پرداخته خواهد شد .
طرح های معروف سفالگری و فلسفه ی آن ها در یزد :
نقوش ماهی : نقوش ماهی نماد بحران خشک سالی و کمبود آب در این استان می باشد که گهگاهی مردمان یزد درگیر آن هستند
نقوش خورشید خانم : نقوش خورشید خانم برگرفته از خورشید درخشان و سوزان استان یزد این ناحیه ی کویری به شمار می رود که به چهره ی زنی زیبا طراحی شده است .
نقوش مرغک یا مرغ : نقوش مرغک الهام گرفته از پرندگان بومی این منطقه می باشد و از گونه ی پرندگانی می باشد که محبوب اهالی یزد هستند .
شیوه ی سفالگری در استان یزد
با طرح های بسیار خاص و منحصر به فردی مانند : ( کله قوچی ، قندی ، بازوبندی ، پیچ دو قلمه ، کوهک ، سوزنی ، چیت ، تاج ، چادر شبی ، لوزی ، طاق نصرت ، اسب سوار ، زلف عروس ، کوه دار و … ) ساخته می شود که در جهان بی مانند می باشد .
در یزد از چه نوع خاکی استفاده می کنند
در یزد برای سفالگری از دو نوع خاک استفاده می شود :
خاک سفید که ترکیب شده با ( کوارتز ، کائولن ، فلدسپات و سیلیس ) و خاک رس معمولی که هر کدام از این ها برای سفال خاصی به کار گرفته می شوند . غالبا برای ظروف با ارزش تر از خاک سفید استفاده می کنند .
سفالگری در یزد ، چه کاربرد هایی در قدیم داشته و هم اکنون دارد ؟
سفالگری در این استان در قدیم از نظر ساخت ظروف مورد استفاده ی مردم و همینطور معماری ، اهمیت بالایی را دارا بوده است . ظروفی که زمان قدیم مورد استفاده ی مردم قرار می گرفت عبارتند از : کوزه ، سبو ، کاسه ، دیگ ، بشقاب ، لیوان ، دیزی ، قندان و … که بعضی بدون لعاب و بعضی دیگر هم به صورت لعاب دار ساخته می شود .
سفالگری از نظر معماری در استان یزد
سفال یزد از نگاه معماری به منظور پوشش سفالی بام ها ، ساخت بدنه ی بادگیر ها ، سنگ فرش حیاط ، ساخت آبروها و … به کار گرفته می شد . اما امروزه در این استان جهت تولید ظروف آشپزخانه و زینتی و تهیه کاشی و سرامیک اهمیت بسزایی را دارا می باشد در ادامه برای دیدن مراحل ساخت محصولات کاشی با ما همراه باشید : برای ساخت محصولات کاشی از ماده ی اصلی آن که خاک سفید می باشد استفاده می کنند که در این صنعت سفالگران آن را به نام سنگ سیلیس می شناسند .
سفالگران سنگ سیلیس را می سابند و برای اینکه مانع از ترک خوردگی سفال ها شوند مقداری گرد شیشه را به آن می افزایند و در مرحله ی بعد دوبار داخل کوره سفالگری می گذارند و بعد از اینکه بیرون آوردند ، پس از سرد شدن روی آن ها را با استفاده از نقوش زیبا طراحی می کنند .
سفالگری در استان یزد و تفاوت آن با سایر مناطق کشور
تفاوت سفال یزد با دیگر مناطق کشور ما ایران و همینطور تمام دنیا در رنگبندی زیبا و خاص این نوع سفال می باشد . که غالبا از رنگ های سبز و آبی و زرد تشکیل می شوند که نقوش متفاوتی را هم با خط باریک مشکی روی آن طراحی می کنند .
سخن پایانی
مردم استان یزد از دیرباز تا به الان از این صنعت ( سفالگری) هم در راستای حفظ فرهنگ و تمدن خود و هم به جهت رفع نیازهای روزمره از آن استفاده می کنند . برخی از سازه های کشف شده در این استان نشانگر عادت هایی از مردمان این سرزمین هستند و برای حفظ و بقای آن ها تمام تلاششان را می کنند .
