معرفی هنر تجسمی و انواع آن 🖼️

هنر تجسمی از جمله هنرهای هفتگانه می باشند که به آن هنرهای بصری یا دیداری نیز می گویند، در واقع هنرهای تجسمی آن دسته از هنرهای مبتنی بر طرح می باشند که حس بینایی مخاطب را هدف میگیرند و با هنرهای نمایشی، شنیداری و کلامی  متفاوت اند. اگر بپرسید هنر تجسمی چیست و یا شامل چه هنر هایی می‌شود، می توان اینگونه نام برد که هنرهایی چون نقاشی، خوشنویسی، مجسمه‌سازی، سفالگری، طراحی، عکاسی، گرافیک، طراحی صنعتی، معماری و طراحی داخلی در دسته هنر های تجسمی قرار می گیرند همچنین برخی از فرم‌های جدید هنری مثل هنر مفهومی و پرفورمنس آرت هم با هنرهای تجسمی نقاط اشتراکی دارند اما انواع فرم‌های ادبی و کلامی، موسیقی، هنرهای شنیداری و تئاتر در دسته هنرهای تجسمی قرار نمی گیرند.

انواع هنرهای تجسمی

هنرهای تجسمی آثار هنری که قابل دیدن می باشند را در بر می‌گیرد. امروزه هنرهای تجسمی بسیار گسترده می باشد و از نقاشی و عکاسی گرفته تا مجسمه‌سازی، طراحی داخلی، و حتی معماری و فیلمسازی را شامل می شود. انواع هنرهای تزئینی و کاربردی مثل ساخت دریمکچر، پتینه ‌کاری و حتی نجاری که برای زیبا کردن محیط استفاده می‌شوند هم از هنرهای تجسمی محسوب می‌شوند. با اینکه در نگاه اول این گستردگی رشته‌های هنرهای تجسمی ممکن است باعث آشفتگی و ابهام شود، با در نظر گرفتن ویژگی‌ قابل‌دیدن و ملموس بودن فرم‌های هنری تجسمی این ابهام تا حد زیادی برطرف می‌شود.

البته در موارد زیادی پیش می‌آید که در این هنرها هم عناصری از هنر تجسمی مورد استفاده قرار بگیرد. در تعریف امروزی هنر تجسمی، هنرهای زیبا مثل نقاشی و مجسمه‌ سازی، هنرهای تزئینی مثل شیشه ‌گری، سفالگری و سرامیک، و انواع هنرهای کاربردی مثل طراحی صنعتی و معماری و طراحی داخلی در این دسته قرار می‌گیرند.

انواع هنر های تجسمی شامل: هنر تصویری یا نمایشی، هنر انتزاعی، هنر ذهنی یا غیر عینی است که در ادامه به معرفی انواع هنر های تجسمی و زیر شاخه های هنر های تجسمی می پردازیم.

هنر تصویری یا نمایشی

هنر نمایشی همان گونه که از نام آن پیداست به آثار هنری گفته می شود که موضوعاتی را که به راحتی قابل تشخیص یا شناسایی هستند به تصویر می کشد. هنر نمایشی یا فیگوراتیو هنری است که توسط عمده مردم پذیرفته شده است. هنرهای نمایشی دارای بزرگترین مجموعه هنری موجود هستند زیرا دو نوع دیگر هنرهای تجسمی ،یعنی انتزاعی و غیر عینی  سبک‌های نسبتاً جدیدتری می باشند.

عموما هنرهای قدیمی و کلاسیک در دسته هنرهای نمایشی قرار دارند. هنرهای نمایشی با وجود اینکه اشیاء واقعی را به نمایش می گذارند ، اما همیشه بیش از حد واقعی نیستند و ضرورتی ندارد سوژه را دقیقاً مانند عکس نمایش دهند. از هنرمندان نامی و برجسته این هنر می توان لئوناردو داوینچی ، وینسنت ون گو ، میکل آنژ ، ادوارد هاپر را نام برد.

هنر انتزاعی

هنر انتزاعی به آن دسته از هنرها گفته می شود که از واقعیت الهام می پذیرند ، اما به گونه‌ای ارائه می شوند که با نگاه ما به موضوعات مشابه آن در واقعیت زندگی روزمره تفاوت دارند. با وجود اینکه این هنر به سرعت محبوب شده است اما قدمت آن حدودا 200 سال است و  هنوز نوعی سبک هنری اشتباه می باشد. نمونه‌هایی از هنرمندان انتزاعی برجسته عبارتند از ژرژ براک ، مارک روتکو ، هنری متیس و جاسپر جان.

هنر ذهنی یا غیر عینی

هنر ذهنی یا غیر عینی چیزی از واقعیت در خود ندارد. ممکن است این هنر با هنر انتزاع اشتباه گرفته شود اما با آن تفاوت دارد زیرا در آن هیچ اثری از واقعیت نیست . اساس این هنر به این شکل است که از عناصر، مواد و اصول هنر به نحوی استفاده می کند که یک اثر تحریک کننده بصری برای مخاطب ایجاد کند. هنرمندانی چون غیر عینی می توان به جکسون پولاک، واسیلی کاندینسکی ، پیت موندریان و سونیا دلونای در دسته هنرمندان غیر عینی قرار دارند.

سفالگری و هنرهای تجسمی کاربردی

تاریخ سفالگری یا هنر سرامیک که یکی از انواع مهم هنرهای تجسمی است با تاریخ پیدایش چرخ سفالگری ۳۵۰۰ سال قبل از میلاد شروع شده و تا امروز کم ‌وبیش به همان شکل ادامه دارد. نام سرامیک از کلمه یونانی کرامیکوس  به معنای کوزه گرفته شده است. سفالگری یکی از هنرهای بسیارکاربردی می باشد که نقش مهمی در پیشرفت هنرهای تجسمی ایفا کره است.

سفالگری در بیشتر تمدن‌های بزرگ مثل چین، یونان، ایران، مایا، ژاپن، و کره تاریخ شکل‌گیری و پیشرفت خود را داشته نقاشی روی کوزه و استفاده از لایه‌های تزئینی روی آثار سفالی برای اولین بار در چین باستان انجام شده واین فرم از هنرهای تجسمی به سرعت به تمدن‌ها و فرهنگ‌های دیگر منتقل گردید .هنر سفالگری سنتی با تاکید بر روی جنبه کاربردی اثر شناخته شده  و به همین دلیل هنر کوزه‌گری یکی از فرم‌های هنرهای تجسمی می باشد که تا به امروز سیر پیشرفت خود را ادامه داده است.

در قرن بیستم و دوران معاصر که کاربرد کوزه‌ها کمتر شده است، تاکید بیشتری روی جنبه‌های هنری سفالگری صورت می گیرد. نمونه‌های بی‌شماری آثار هنرهای تجسمی سفالگری در کشورهایی مانند بریتانیا، فرانسه، ژاپن، کره و ایالات متحده در دست است. سفالگری یکی از فرم‌های مهم ترین هنرهای تجسمی قرن معاصر به شمار می آید

زیرشاخه‌های هنرهای تجسمی

همان گونه که گفته شد اشکال هنری بسیاری وجود دارد ولیکن درخصوص هنرهای تجسمی خواه دو بعدی باشند یا سه بعدی همیشه جزو یکی از این سه دسته  می باشند . اصطلاح “هنرهای تجسمی” شامل هنرهای زیبا ، هنرهای تجاری و هنرهای تزئینی کاربردی می باشد.

  هنرهای تزئینی یا دکوراتیو

هنرهای تزئینی یا دکوراتیو شامل اشیایی می شوند که برای  فضای داخلی ساختمان‌ها و طراحی داخلی ساخته می شوند، اما معمولاً هنر معماری محسوب نمی شوندهنرهای تزیینی در عین زیبایی بسیار کار بردی می باشند این هنرها معمولا به جای “صنایع دستی” استفاده شوند  و شامل هنر هایی چون سفالگری، موزائیک کاری، مجسمه متحرک، پرده های نگارین، شیشه گری (شامل نقاشی روی شیشه و…) می شوند.

هنرهای تجاری

هنرهای تجاری نوعی هنر خلاقانه می باشد که برای اهداف تجاری نظیر تبلیغات به کار برده می شود. این هنر مانند هنر تزیینی می تواند کاربردی و زیبا باشد. هنر تجاری عموما برای تشویق و ترویج فروش و ایجاد علاقه و اشتیاق به خدمات، محصولات و ایده ها به کار برده  می‌شود. شرکت‌های تجاری، با کمک هنرمندان هنری خاص را برای ارائه خلاقانه محصولات در اختیار مخاطبان قرار می دهند.

هنرهای زیبا

هنرهای زیبا یک سبک هنری هستند که در درجه اول برای انتقال حس زیبایی پسندی  به مخاطب ایجاد شده اند. هنرهای زیبا بر هنرهای دکوراتیو و تجاری برتری دارند البته که در بعضی موارد نیز به صورت کاربردی استفاده می شوند . هنرهای زیبا این امکان را به هنرمند می دهد که تخیلات خود را به طور کامل . بدون هیچ گونه ملاحظه تجاری یا کاربردی به نمایش بگذارد.

تا قرن بیستم کلمه هنرمند فقط به هنرمندانی که در حوزه هنرهای زیبا فعالیت می کردند اختصاص داده می شد.

سخن پایانی

در این مطلب تلاش کردیم شما را با هنرهای تجسمی و انواع آن آشنا کنیم. هر هنری که قابل رویت باشد و باعث برانگیخته شدن احساسات مخاطب شود جز هنرهای تجسمی محسوب می شود.